Maddeler katı,sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur.Katıları oluşturan tanecikler arasında boşluk olmadığı için akma özelliği yoktur.Katı taneciklerbulundukları yerde titreşim hareketi yapar. Bu sebeple katıların belirli bir şekli ve hacmi vardır.
Sıvılar ve gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk,taneciklerin hareket etmesine ve yer değiştirmesine sebep olur.Bu nedenle gazlar ve sıvılar akma özelliğine sahiptir. Sıvılar ve gazlar öteleme hareketi yapar.
Öteleme hareketi:Taneciklerin birbirini iterek hareket etmesi,yer değiştirmesidir.
Şimdi katı, sıvı ve gaz taneciklerin modellerinin gösterildiği resimleri inceleyelim. 1. resimde görüldüğü gibi katı haldeki tanecikler bulundukları yerde titreşim hareketi yapar. Bu sebeple katılanların belirli bir şekli ve hacmi vardır.
Sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri arasında az da olsa boşluk bulunduğunu 2. resimde görüyoruz. Bu boşluklar sıvı taneciklerinin yer değiştirmelerini sağlar. Bu sebeple sıvı maddelerin belirli bir şekli yoktur. Madde kaptan kaba akar ve kabın doldurduğu kadarının şeklini alır. Dolayısıyla sıvı moleküllerinin hareketleri katılardan farklıdır. Bu tanecikler titreşim hareketinin yanı sıra öteleme hareketi de yapar.
Gaz hâlindeki maddelerin tanecikleri birbirinden bağımsızdır.3. resimde görüldüğü gibi bu taneciklerin aralarındaki boşluklar oldukça fazladır. Sıvı ve gaz maddelerin sıkıştırılabilme özelliklerini yaptığımız etkinlikte de irdeledik. İçine su doldurulan balonun hava doldurulan balona göre daha az sıkıştığını gözlemledik. Gazların daha fazla sıkıştırılabilmesinin sebebi tanecikleri arasındaki boşlukların sıvılardan daha fazla olmasıdır. Sıvı maddelerde olduğu gibi gaz maddelerin de molekülleri hem titreşim hem de öteleme hareketi yapar. Bu sebeple gazlar da sıvılar gibi akma özelliğine sahiptir ve belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kaba yayılma ve dağılma özelliği göstererek kabın şeklini alır.
Aşağıdaki tabloda farklı hâllerdeki maddelerin tanecikli yapısı ile ilgili özellikler pekiştirme amacıyla verilmiştir.İnceleyelim :
MADDENİN YAPISI
ANİMASYON
DERS KİTABI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder