-Maddenin Yapısı Nasıldır?
-Maddenin Halleri ve Tanecikli Yapısı
-Fiziksel ve Kimyasal Değişim
-Yoğunluk
KAZANIMLAR:
3. ÜNİTE: MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
1- Maddenin yapı taşları olan atom ile ilgili olarak öğrenciler;
1.1. Katıların, sıvıların ve gazların sıkışma-genleşme özelliklerini karşılaştırır
1.2. Gazların sıkışma-genleşme özelliklerinden, gazlarda boşluk olduğu çıkarımını yapar
1.3. Maddelerin görünmez küçük parçalara bölünebildiğini deney yaparak fark eder
1.4. Maddelerin nereye kadar ardışık bölünebileceğini sorgular
1.5. Her türden maddenin bölünmesi zor, görülemeyecek kadar küçük yapı taşlarından oluştuğunu belirtir
1.6. Maddenin, küreye benzer yapı taşlarını atom şeklinde adlandırır.
1.7. Atom kavramı ile ilgili düşüncelerin zaman içinde değiştiğini fark eder
1.8. Atomların daha da küçük parçacıklardan oluştuğunu ifade eder
2- Maddelerin özellikleriyle tanecikli yapısı arasında ilişki kurmak bakımından öğrenciler;
2.1. Maddelerin farklı olmasından yola çıkarak atomların da farklı olabileceği sonucuna ulaşır
2.2. Aynı cins atomlardan oluşmuş maddeleri “element” şeklinde adlandırır.
2.3. Bileşik modelleri üzerinde farklı element atomlarını ayırt eder
2.4. Farklı atomlar içeren saf maddeleri “bileşik” olarak adlandırır.
2.5. Basit model veya resimler üzerinde molekülleri gösterir.
2.6. Basit molekül modelleri yapar
2.7. Her molekülde belirli sayıda atom bulunduğu çıkarımını yapar.
2.8. Model üzerinde molekül içeren ve içermeyen maddeleri birbirinden ayırt eder
3- Fiziksel ve kimyasal değişimler ile ilgili olarak öğrenciler;
3.1. Maddenin sadece görünümünün değiştiği olaylara örnekler verir
3.2. Bir maddenin değişerek başka bir maddeye/maddelere dönüştüğü olaylara örnekler verir
3.3. Fiziksel değişimlerde değişen maddenin kimlik değiştirmediğini vurgular
3.4. Kimyasal değişimlerde madde kimliğinin değiştiğini fark eder
3.5. Atom-molekül modelleri ile temsil edilmiş değişimlerde fiziksel ve kimyasal olayları ayırt eder.
3.6. Çok sayıda atom ve molekül içeren maddelere bakarak, “ saf madde” ve “ karışım” kavramlarını atom ve molekül düzeyinde fark eder.
4- Maddenin hâlleri ile tanecikli yapı arasında ilişki kurmak bakımından öğrenciler;
4.1. Gazların genleşme-sıkışma özelliklerinden, moleküllerinin bağımsız olduğu çıkarımını yapar
4.2. Sıvıların çok fazla sıkıştırılamayışlarından, moleküllerinin birbiri ile temas hâlinde olduğu sonucunu çıkarır
4.3. Akma özelliklerinden yararlanarak sıvı molekülleri arasında az da olsa boşluk bulunduğu çıkarımını yapar
4.4. Gazların ve sıvıların akma özelliklerinden, moleküllerinin öteleme hareketi yapabildiği çıkarımına ulaşır
4.5. Katılarda atom ve moleküllerin öteleme hareketi yapmadığını tahmin eder
KONU ÖZETİ:
1.MADDENİN YAPI TAŞLARI-ATOMLAR
Atom:Maddeyi oluşturan en küçük yapı taşıdır.
Maddenin Sınıflandırılması
1.Katı
2.Sıvı
3.Gaz
1.Katı
Tanecikler arasında boşluk yoktur.
Genleşir.
Sıkıştırılamaz
2.Sıvı
Tanecikler arasında boşluk azdır.
Konulduğu kabın şeklini alır.
Azda olsa sıkıştırılabilir
Genleşir
3.Gaz
Tanecikler arasında büyük boşluklar vardır.
Yayılır.
Genleşir.
Konulduğu kabın şeklini alır.
Sıkıştırılabilir.
Molekül:İki yada daha çok atomun oluşturduğu kümelere molekül denir.
Atomun Tarihçesi
John Dalton:Atomlar maddenin en küçük yapı taşıdır ve bölünemez.
J.J.Thomson:Atomun yapısında atomdan daha küçük parçacıklarda vardır.
Ernest Rutherford:Atomun yapısında bulunan Küçük parçacıklar atomun merkezinin etrafında dolaşır.
Katı,Sıvı ve Gazların Genleşme-Sıkışma Özellikleri
Katı,sıvı gazlar genleşebilir.
Gazlar katı ve sıvılara göre daha fazla genleşir.
Sıvılar ve gazlar sıkıştırılabilir,katılar sıkıştırılamaz.
Gazlar sıvılara göre daha fazla sıkıştırılabilir.
Maddenin Sıkışma-Genleşme Özellikleri ile Tanecikli Yapıları Arasındaki İlişki
Maddelerin sıkışma ve genleşme özellikleri maddeyi oluşturan taneciklerin arasındaki boşluk miktarına bağlıdır.
Tanecikleri arasındaki boşluk miktarı en fazla olan gazlar,sıvılar ve katılara göre daha fazla sıkıştırılabilir ve genleşebilir.
2.ELEMENTLER-BİLEŞİKLER-MOLEKÜLLER
Element:Aynı cins atomlardan oluşan maddelere element denir.
Bileşik:Farklı atomlar içeren saf maddelere bileşik denir.
(İki yada daha fazla cins atomdan oluşmuş maddelere bileşik denir.)
Molekül:İki yada daha çok atomun oluşturduğu topluluğa molekül denir.
(Hem elementlerin hem de bileşiklerin molekülleri olabilir.)
Saf madde:Hep aynı birimlerin (taneciklerin)yan yana gelmesiyle oluşan maddelere saf madde denir.
Karışım:İki yada daha fazla maddenin kimliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşan maddelere karışım denir.
Saf madde de aynı moleküller yan yana gelir.Karışım da farklı moleküller yan yana gelir.
Karışımlar iki şekilde bulunur.
1.Homojen karışımlar(Çözeltiler):Özellikleri her yerinde aynı olan ve dışarıdan bakıldığında tek bir madde gibi görünen karışımlardır.Örnek:Şekerli su,tuzlu su.
2.Heterojen karışımlar:Özellikleri her yerinde aynı olmayan ve dışarıdan bakıldığında birden fazla madde varmış gibi görünen karışımlara denir.Örnek:Kum-Su,Tebeşir tozu-Su,Ayran,Yağ-Su,Benzin-Su
3.MADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPISI
Maddeler katı,sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur.
Katıları oluşturan tanecikler arasında boşluk olmadığı için akma özelliği yoktur.
Sıvılar ve gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk,taneciklerin hareket etmesine ve yer değiştirmesine sebep olur.Bu nedenle gazlar ve sıvılar akma özelliğine sahiptir.
Sıvılar ve gazlar öteleme hareketi yapar.
Öteleme hareketi:Taneciklerin birbirini iterek hareket etmesi,yer değiştirmesidir.
4.FİZİKSEL DEĞİŞİM-KİMYASAL DEĞİŞİM
Fiziksel değişim:Maddelerin kimlik değiştirmeden,başka bir maddeye dönüşmeden,sadece görünümlerinin değişmesine fiziksel değişim denir.
Kimyasal değişim:Maddelerin kimliklerini kaybettikleri,başka madde yada maddelere dönüştükleri değişimlere kimyasal değişim denir.
